Dược Liêu: Mật Mông Hoa
- Tên khoa học: Flos Buddleiae officinalis
- Tên gọi khác: Mật mông hoa còn gọi là Lão mật mông hoa, Lão mông hoa, Hoa mật mông, Tiểu cẩm hoa (小锦花), Mông hoa (蒙花), Hoàng phạn hoa (黄饭花), Ngật đáp bì thụ hoa (疙瘩皮树花), Kê cốt đầu hoa (鸡骨头花).
- Tính vị, quy kinh: Vị ngọt, tính hơi hàn. Vào kinh can.
- Bộ phận dùng: Hoa
- Đặc điểm sản phẩm: Hoa mật mông hình tròn dài, toàn hoa bọc đầy lông mềm, sắc hơi trắng vàng óng ánh, xốp nhẹ không lẫn tạp chất là tốt.
- Phân bố vùng miền:
– Thế giới: Trung Quốc, Lào.
– Việt Nam: Cao Bằng, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Yên Bái, Tuyên Quang, và nhiều tỉnh khác. - Thời gian thu hoạch: tháng 9 – 11
Chi tiết: Mật Mông Hoa
Họ Bọ Chó (Buddleiaceae). Mật mông hoa (Flos Buddleiae) là nụ hoa hoặc cụm hoa của cây mật mông hoa phơi hay sấy khô.
Mô tả cây
Mật mông hoa là một cây nhỏ có cành non mang rất nhiều lông đơn, mọc rất mau, màu hung hay trắng nhạt, lại có cả những lông bài tiết. Lá hình trứng hay thuôn dài, phía đáy hơi hẹp lại, phía đỉnh nhọn, mép nguyên hay có răng cưa rất nhỏ, dài 6 – 11cm rông 2 – 4cm, mặt trên nhẵn mặt dưới có lông mịn, nhiều hoa dài khoảng 15cm. Quả nang hình thuôn dài, mang đài còn lại ở phía dưới.Mùa hoa tháng 2 – 3, mùa quả tháng 7 – 8.
Phân bố thu hái và chế biến
Cây mật mông hoa mọc hoang ở rừng một số tỉnh miền Bắc Việt Nam như Cao Bằng, Lạng Sơn. Mật mông hoa còn mọc hoang tại Trung Quốc (Quảng Đông, Quảng Tây, Vân Nam, Hồ Nam, Hồ Bắc, Cam Túc).
Vào khoảng tháng 2, tháng 3 đang lúc hoa còn chưa nở hái về, trừ bỏ những mẩu cành, phơi khô là được. Những hoa màu tro, nhiều nụ có lông mịn không lẫn nhiều cành là tốt. Khi soi kính hiển vi sẽ thấy những lông ở đài và tràng gồm nhiều tế bào xếp thành hình chữ thập tế bào có hình dày khe hẹp.
Công dụng và liều dùng
Theo tài liệu cổ mật mông hoa vị ngọt tính bình hơi hàn, vào kinh can. Có tác dụng nhuận gan, sáng mắt trừ màng mộng dùng chữa thong manh, mắt đỏ đau, nhiều nước mắt.
Hiện nay mật mông hoa là một vị thuốc nhân dân chuyên dùng trong nhãn khoa chữa các trường hợp thong manh, mắt sưng đỏ, chảy nước mắt, làm cho các tia đỏ giảm đi.
Thường dùng phối hợp với nhiều vị thuốc khác như cúc hoa, câu kỷ tử, sinh địa hoàng, cốc tinh thảo, thảo quyết minh.
Ngày dùng 3 – 6g dưới dạng thuốc sắc hay ngâm rượu.
Bài thuốc có mật mông hoa
Chữa mắt sưng đỏ
Mật mông hoa 9g, cam cúc hoa 4g, kinh giới 4g, long đởm 4g, phòng phong 4g bạch chỉ 4g, cam thảo 2g nước 200ml sắc còn 100ml chia 2 lần uống trong ngày.
Chú thích: Hiện nay tại một vài tỉnh trong nước ta khai thác một loại hoa với tên mật mông hoa. Sự thật đó là của cây hung hục hay cây càm lợn Mallotus furetianus thuộc họ Thầu dầu. Cần chú ý tránh nhầm lẫn
