Sâm Bố Chính – Sâm Báo

Cây Sâm Bố Chính hay còn gọi là Sâm Báo, từng là loại sâm tiến vua thời xưa, được trồng nhiều ở khu vực miền trung Thanh Hóa, Nghệ An,..

Dược Liệu Sâm Bố Chính – Sâm Tiến Vua

1. Tên khoa học: Hibiscus sagittifolius Kurz. Thuộc họ Cẩm Quỳ
2. Tên gọi khác: Sâm bố chính còn gọi là sâm thổ hào, sâm báo (vì mọc ở núi Báo, Thanh Hóa), nhân sâm Phú Yên.
3. Nguồn gốc: Nam Trung Quốc, được du nhập và trồng ở nhiều địa phương nước ta.
4. Bộ phận dùng: làm thuốc là thân củ, nên chọn củ cây cao tới 50cm, rễ mập củ to.
5. Ngày dùng từ 10-20g.
6. Gieo trồng / thu hoạch: Gieo hạt đầu vụ xuân, thu hoạch sau 10-12 tháng cuối thu, đông.

Mô tả cây dược liệu Sâm Bố Chính

Sâm Báo / Sâm bố chính là một loại cây thuộc thảo sống dai, mọc đứng một cách yếu ớt, có khi dựa vào các cây xung quanh, cao chừng 1m hay hơn. Rễ mầm màu trắng nhạt hay vàng nhạt, có đường kính 1,5-2cm, nhiều rễ có hình người trông rất giống nhân sâm.

Hoa màu hồng hay đỏ, phớt vàng, mọc đơn độc ở kẽ lá, đường kính tới 8cm. Cuống hoa dài 5-8cm, có lông cứng, hơi phồng đầu

Nghe rằng: tên gọi Sâm Bố Chính là ở Châu Bố Chính (nay là vùng Bố Trạch, Quảng Trạch). Xưa sâm bố chính được cung tiến cho Vua Nguyễn !

Thành phần trong Sâm Bố Chính

• Sâm bố chính có chứa khoảng 35- 40% chất nhầy
• Hàm lượng lipid chiếm 3,96% bao gồm acid myrisric, acid palmitic, acid stearic, acid oleic, acid linoleic, acid linolenic.
• Hàm lượng protein toàn phần chiếm 0,23g %, hàm lượng protid chiếm 1,26g %
• Ngoài ra, còn có 13 nguyên tố: Na, Ca, Mg, Al, Fe, Si, V, Mn, Ti, Mo, Cu, Zr và P.

Cách Trồng, Chăm Sóc & Thu Hoạch Sâm Bố Chính

Theo CESTI (Trung tâm KH công nghệ TPHCM) Liều lượng phân bón thích hợp khi trồng sâm Bố Chính theo hướng dẫn hữu cơ trên địa bàn TP.HCM là 35 tấn phân bón + 8 tấn tro trấu + 8 tấn mụn dừa (độ ẩm 40-45%) + 500 kg vôi bột + 2 tấn Cugasa/ha. Lượng phân bón qua các thời kỳ như sau:

• Bón lót: 20 PB + 5 TT + 5 MD (độ ẩm 40-45%) + 0,5 vôi + 0.5 Cugasa.
• Bón thúc (ở các giai đoạn 3 tháng, 6 tháng và 9 tháng sau trồng): 5 PB + 1 TT + 1 MD (độ ẩm 40-45%) + 0.5 Cugasa.
• Khoảng cách trồng thích hợp khi trồng sâm Bố Chính theo hướng hữu cơ trên địa bàn TP.HCM là 20 x 20cm. Mô hình sản xuất sâm Bố Chính theo hướng hữu cơ cho thấy đảm bảo đầy đủ các thành phần hoạt chất bên trong củ sâm Bố Chính.

Công Dụng Sâm Bố Chính – Tác dụng là gì?

Sâm bố chính có tác dụng dụng gì ? Theo Đông y, sâm bố chính vị ngọt nhạt, tính bình, vào kinh phế tỳ. Có tác dụng bổ mát, nhuận phế, dưỡng tâm, sinh tân dịch; sao với gạo thì tính ấm bổ tỳ vị, giúp tiêu hoá, thêm mạnh sức. Trị ho, sốt nóng phổi yếu, táo, khát nước, người gầy còm, phụ nữ kinh nguyệt không đều, bạch đới khí hư. Dùng ngoài lấy lá và hoa xát chữa ghẻ ngứa.

• Sâm Bố Chính được phát hiện trồng ở Quảng Bình hơn 300 năm trước!
• Sách Đại Nam nhất thống chí của Quốc sử quán triều Nguyễn viết: “Bình sâm tức nhân sâm Nam, sản xuất ở núi Thành Thang huyện Minh Chính, có lệ tiến”.
• Sách Đại Nam dư địa chí ước biên của Cao Xuân Dục cũng nhắc đến sâm Bố Chính hàng năm được cung tiến vua cùng với các loại sản vật khác.

Sâm Bố Chính rất dễ trồng có thể trồng bằng hạt. Khi hoa tàn cây cho những quả nhỏ hình trứng trong chứa đầy những hạt hình thận màu nâu phơi khô có thể gieo được. Cũng có thể trồng bằng cành (không già quá, cũng không non quá) dâm xuống đất, tưới nước giữ ẩm là cây sống được. Cũng có thể trồng bằng rễ, khi thu hoạch lấy những củ to để dùng còn những rễ nhỏ đem trồng lại sẽ mau thu hoạch.

Bài thuốc với Sâm Bố Chính / Sâm Báo

Tác dụng sâm bố chính chữa các chứng dương hư hơi thở ngắn, mỏi mệt, ăn không biết ngon:

• Bố chính sâm 40g, bạch truật 20g, chích thảo 4g, mạch môn 4g, hoàng kỳ 10g, ngũ vị 6g, liên nhục 6g, phụ tử 4g, đại táo 3g, gừng nướng 3 lát. Sắc uống.

Tác dụng sâm bố chính sữa sốt kéo dài:

• sâm bố chính 16g, sa sâm 10g, thạch hộc 10g, mạch môn 12g, hoàng cầm 12g. Sắc uống. Tác dụng: ích khí, dưỡng âm thanh nhiệt.

Tác dụng sâm bố chính: Bổ khí huyết:

• sâm bố chính 30g; hoài sơn, đương quy, ý dĩ sao đều 15g. Các vị sấy khô, tán bột làm viên với mật ong hay mạch nha, uống mỗi ngày 15-20g.

Suy nhược gầy yếu, khô khát, táo bón, đái són:

• sâm bố chính nấu thành cao, hoà với sữa người hay cao ban long uống ngày 10g.

Chữa phụ nữ khí hư bạch đới:

• sâm bố chính 20g, trử ma căn 20g, bạch biển đậu 20g. Sắc uống ngày 1 thang.

Tác dụng sâm bố chính bồi bổ cho người Cơ thể suy nhược, tỳ vị kém, có triệu chứng mệt mỏi, tự ra mồ hôi, ăn ít, kém tiêu:

• sâm bố chính sao 12g, hoài sơn, bạch biển đậu, mạch nha đều mỗi vị 20g. Sắc uống ngày 1 thang.

Tác dụng sâm bố chính giúp trị Ho lâu ngày nên phế khí âm hư, ho khó thở, ho khan, họng khô, cổ khát:

• sâm bố chính 20g, sa sâm 20g, mạch môn 6g, bối mẫu 6g, bách hợp 12g. Sắc uống ngày 1 thang.

Tác dụng sâm bố chính giúp phục hồi sức khỏe sau mới ốm dậy:

• sâm bố chính 20g, sinh địa 12g, mạch môn 6g, tri mẫu 6g, táo nhân 6g, bá tử nhân 12g. Sắc uống ngày 1 thang.

Hải Thượng Lãn Ông dùng rễ sâm bố chính phối hợp với các thuốc khác để chữa bệnh ho, sốt nóng, gầy mòn.

• Ở Trung Quốc, rễ và lá sâm bố chính dùng chữa lao phổi, ho do phổi khô, sản hậu tiện bí, thần kinh suy nhược, mụn nhọt sưng lở. Ngày dùng 6-12g sắc uống, ngâm rượu hoặc tán bột uống.
• Kiêng kỵ: người bị ngoại tà chưa khỏi không nên dùng.

Các loại SÂM khác

Nhân Sâm / Đẳng Sâm / Đan Sâm / Huyền Sâm / Khổ Sâm / Sa Sâm / Sâm Ngọc Linh / Sâm Đại Hành / Sâm Đại Quang

MỌI NGƯỜI HÃY SỬ DỤNG SÂM CỦA NGƯỜI VIỆT – MỘT SẢN PHẨM TỐT & GIÁ THÀNH VIỆT.